Podstawy indonezyjskiej gramatyki. Część 3

współautorem poniższego cyklu jest tłumacz przysięgły języka indonezyjskiego, Iwona Handayani Bobrowska

Trzecia i ostatnia część naszego mini cyklu o podstawach gramatyki języka indonezyjskiego. Dziś powiemy sobie o tworzeniu liczby mnogiej, zdaniach zaprzeczających, tworzeniu pytań oraz używaniu słówka „być”.

Umieszczanie słów w odpowiedniej kolejności

W większości przypadków szyk zdania w języku indonezyjskim jest taki sam jak w języku polskim. Jedynym wyjątkiem są przymiotniki i zaimki.

Zaimki osobowe umieszczone są po rzeczowniku:

• Twój kot = “kucing kamu” (dosłownie: kot twój)

Przymiotniki również umieszczane są po rzeczowniku:

• Czerwony samochód = “mobil merah” (dosłownie: samochód czerwony)

Liczba mnoga w języku indonezyjskim

Bardzo nieformalnym sposobem tworzenia liczby mnogiej w języku indonezyjskim jest dwukrotne powtórzenie dowolnego wyrazu. Na przykład jedno dziecko = anak, wiele dzieci = anak-anak.

W formalnych rozmowach lepiej jest unikać powtarzania wyrazów. Zamiast tego można użyć liczb np. dua anak = dwoje dzieci lub słówek takich jak banyak = dużo lub beberapa = kilka, np. banyak anak = dużo dzieci

Zadawanie pytań

Najłatwiejszym sposobem zadawania pytań zamkniętych w języku indonezyjskim jest dodanie znaku zapytania na końcu zdania. Na przykład: „Czy on gotuje?” = ” Dia lagi masak? ” (dosłownie „On Gotuje?”). Można także rozpocząć zdanie formalnym „apakah” lub jego skróconą wersją „apa”. Na przykład: „Czy to twój starszy brat?” = „Apa (kah) dia kakak kamu?”. „Apakah” oznacza „Jest…” lub „Czy…”.

W przypadku używania zaimka pytającego, takiego jak „Apa” = „Co”, „Berapa” =„Ile”, „Bagaimana”=„Jak”, „Siapa”=„Kto” itd. można umieścić go zarówno na końcu lub na początku zdania:

• Harganya berapa? = Ile to kosztuje?
• Berapa harganya? = Ile to kosztuje?

Główną różnicą w stosunku do języka angielskiego jest to, że słowa „apa” nie można używać z nazwiskami ani numerami. W angielskim można spytać „What is your name” ale dosłowne tłumaczenie tego wyrażenia na język indonezyjski – „apa nama kamu” jest błędne. Pytając kogoś o imię w Indonezji należy użyć zwrotu „Siapa nama kamu”. Podobnie pytając kogoś o wiek nie mówimy „apa umur kamu” tylko „berapa umur kamu”.

„Nie” po indonezyjsku

W wypowiedziach formalnych w języku indonezyjskim używa się słowa „tidak” = „nie” do tworzenia zaprzeczenia lub słowa „bukan” jako negacji.

• Kamu bukan ayah aku = Nie jesteś moim ojcem
• Aku tidak mau keluar = Nie chcę wychodzić

Rozmawiając nieformalnie ze znajomymi często można zastąpić słowo „tidak” słowami „ngak”, „gak” lub „tak”

• Aku gak mau keluar = Nie chcę wychodzić

Wydając polecenie przeczące powinno się użyć „jangan” na początku zdania.

• Jangan bilang itu! = Nie mów tak!

Mówiąc o swoich doświadczeniach, życzeniach lub upodobaniach lepiej unikać surowej negacji. Słowa „belum” („jeszcze nie”) i „kurang” (mniej) mogą zastąpić tidak i lub bukan tworząc bardziej uprzejme zdania:

• Zamiast “Aku tidak suka makanan Jepang” („Nie lubię japońskiego jedzenia”) powiedz: „Aku kurang suka makanan Jepang” (dosłownie: „Mniej lubię japońskie jedzenie”).
• Zamiast „ Aku tidak mau nikah” („Nie chcę się żenić”), powiedz: „ Aku belum mau nikah” („Nie chcę się jeszcze żenić”).

„Be or not to be…”

„Be” jest najpopularniejszym angielskim czasownikiem ale jego indonezyjskie tłumaczenie „adalah” jest rzadko używane. Może to być mylące dla początkujących ale zasady używania słowa „być” w języku indonezyjskim są w rzeczywistości dość proste. Ogólnie mówiąc „być” nie jest potrzebne i może być pominięte chyba że ktoś chce brzmieć formalnie

• Jestem mężczyzną = Aku cowok (dosłownie „Ja mężczyzna”).
• On jest gruby = Dia gemuk (dosłownie: „On gruby”).

 Można użyć „adalah”, aby stwierdzić, że dwie rzeczy są równoważne.

• „ Rusia adalah negara terbesar di dunia” = „Rosja jest największym krajem na świecie”

Innym zastosowaniem słowa „adalah” jest stwierdzenie, że coś lub ktoś jest częścią grupy / struktury.

• „ Dia adalah pegawai pemerintah” = „Jest pracownikiem rządowym”.

Aby powiedzieć „jest” lub „są”, można użyć słówka „ada”. Te zawsze umieszczane jest na początku zdania

• „ Tidak ada rokok lagi di toko” = „W sklepie nie ma już papierosów”
• ” Ada siapa di rumah kamu? ” = „Kto jest w twoim domu?”

W rozmowach nieformalnych „ada” może również znaczyć „być obecnym” na przykład „Dia ada di rumah” = „Jest w domu”.

Na koniec jako ciekawostka – słynna fraza pochodząca z utworu Hamlet, autorstwa Williama Shakespeare’a = „be or not to be” w języku indonezyjskim najczęściej tłumaczona jest jako „menjadi atau tidak menjadi”.